2021 #01

Een verwarrende term

Kunt u mij het BIM-model aanleveren met LOD 300? Een vraag die regelmatig gesteld wordt en waar de BIMmende lezer ongetwijfeld mee bekend is. Deze vraag suggereert dat er sprake is van een standaard waar duidelijkheid over is. Dat is ook precies wat we van een standaard mogen verwachten. Maar wil LOD effectief zijn, dan moet wel aan een paar voorwaarden zijn voldaan. In de eerste plaats moet de standaard zelf eenduidig zijn, dus hij is niet voor meer dan één uitleg vatbaar. Daarnaast moet het mogelijk zijn om binnen die standaard duidelijk te benoemen wat de gewenste informatie is. Helaas gaat het in de praktijk vaak op beide punten mis. Hoe komt dat en wat kunnen we eraan doen?

LO-wat?

Het eerste probleem is met een korte zoekactie op het web al snel duidelijk. LOD is geen eenduidige term. Er zijn namelijk twee LOD-standaarden: LOD in combinatie met de honderdtallen (100, 200, 300, 400 en 500) en LOD in combinatie met enkele getallen (1, 2, 3 en 4). De combinatie met honderdtallen is in 2008 bedacht door de AIA (American Institute of Architects), de Amerikaanse BNA. In dit geval staat LOD voor Level Of Development.
Bij CityGML, een standaard voor het uitwisselen van modellen op stedenbouwkundig niveau (GIS), staat LOD voor Level Of Detail. LOD kent nu de enkele getallen als uitgangspunt (1, 2, 3 en 4). Beiden gebruiken de afkorting ‘LOD', maar zijn in de uitwerking ervan volledig verschillend. Zelfs op veel bezochte kennisplatformen worden deze termen door elkaar gehaald. Laten we even een moment nemen om ze los van elkaar leren kennen.

LOD: Level of Detail

Wanneer we het over ‘detail’ hebben, gaat het om de verschillende niveaus van detaillering van een object in de virtuele weergave. Deze detaillering is vaak gerelateerd aan de schaal of de afstand tot het object. Het doel ervan is primair om de performance (snelheid) van de applicatie te verbeteren. Immers een sneller programma werkt effectief ook sneller. De afbeelding van een raamkozijn vlak voor je neus wordt gedetailleerd afgebeeld, terwijl datzelfde raam op 100 meter afstand kan worden weergegeven met een paar lijntjes. In beide gevallen gaat het om hetzelfde raam.

LOD: Level of Development

Bij ‘development’ (ontwikkeling) is er iets wezenlijks anders aan de hand. Het gaat nu over de verschillende stadia in de ontwikkeling van een BIM-model. Laten we als voorbeeld een deur nemen. In de beginfase kan het model van een architect bestaan uit een ruimtelijk model, waarbij de verschillende ruimten (functies) ten opzichte van elkaar zijn geplaatst. In die fase zijn er in het geheel geen deuren. Zodra de plaats van een deur is bepaald kunnen aan die deur een aantal functionele eisen worden gesteld, zoals breedte en hoogte, maar ook draairichting en brandwerendheid. Ook op dit niveau is de deur nog steeds abstract. In het laatste stadium van de ontwikkeling is de deur op productniveau gedefinieerd. Deze LOD-standaard is de enige die met honderdtallen als stappen is ontwikkeld. LOD 300 vertelt ons dus niet iets over de gedetailleerde (virtuele) weergave van een object, maar wel over het niveau van ontwikkeling.

Als een radiator tot op productniveau is gedefinieerd is het de laatste stap van ontwikkeling (LOD 400/500). ook al zou de grafische weergave niet verder gaan dan een blokje. Maar als van de radiator niets meer bekend is dan dat het een wandradiator is, dan is dat een beginstadium van ontwikkeling (LOD 200), hoe gedetailleerd het plaatje ook is.

LO-Duidelijkheid

BIM is er om samenwerking te bevorderen tussen partijen die in hetzelfde project werken. (Open) standaarden als IFC en LOD zijn er om de communicatie mogelijk te maken. Ook hier geldt het BIM-cliché “heldere afspraken” dat bepalend is bij het succes van de LOD-standaard. De vraag die beantwoord moet worden is: wat bedoelen we en wat willen we ermee bereiken?

Duidelijkheid over LOD begint bij goed onderwijs en het tijdig vaststellen of alle partijen hetzelfde begrip van de standaard gebruiken. Met een aantal goede aanvullende afspraken is wel degelijk een zinvolle uitwisseling van gegevens mogelijk tussen de verschillende partijen die bij de bouw betrokken zijn. Hoe deze afspraken goed te definiëren en toe te passen zijn in een centraal geregeld protocol komt in een volgend artikel aan bod waarin we het begrip ILS onder de loep nemen.

In deze ‘Adomi en’ spraken we met Marcel Vermeer van LMV bouw+kundig adviesbureau. Over wie ze zijn, wat ze doen, hoe hun ontwerpproces eruit ziet, BIM, en welke rol Adomi hierin speelt.

Over LMV

LMV bouw+kundig adviesbureau uit Schiedam onderscheidt zich als een flexibele partner in het bouwproces. Ze hebben kennis en ervaring op het gebied van alle mogelijke aspecten hierbinnen. LMV fungeert als een aanspreekpunt voor alle vragen, beginnend bij het ontwerp van de architect tot en met de oplevering van het project. Ze richten zich voornamelijk op bouwkundig teken- en modelleerwerk. Van een schetsontwerp naar volledig BIM-model. De passie van LMV ligt bij het vertalen van de schetsen van de architect naar bouwkundige tekeningen en details, precies zoals de architect het bedoeld heeft. Zo krijgt de architect inzicht in het ontwerp. ’Architectuur staat of valt met detaillering’, aldus Marcel Vermeer. Precies daar zit ook de liefde voor het vak bij LMV. Aan het eind van de rit staat er een volledig en betekenisvol 3D-model. 

Binnen de werksferen in de bouw is communicatie van groot belang. LMV richt haar werkzaamheden daarom in volgens de geldende BIM-protocollen. Door actief de richtlijnen van de BIM basis ILS te volgen gaat er niets verloren, en is de samenwerking met andere partijen gestroomlijnd. Zo draagt LMV bij aan het BIM- en bouwproces, waarbij door een combinatie van expertises iets moois wordt gecreëerd.  

IFC volgens BIM basis ILS

Doordat Adomi zich ontwikkelt in richtingen die relevant zijn voor het werkveld, kan door LMV iedere opdracht worden opgepakt. Marcel durft het zelfs aan, om te zeggen dat de gebruiksvriendelijkheid van Adomi onovertroffen is. Met de meest recente update van Adomi is voor LMV een grote stap gezet naar de open standaard voor BIM-modellen, de BIM basis ILS.  Binnen het BIM -proces wordt gewerkt met IFC-bestanden. Deze kunnen binnen Adomi op diverse manieren worden verwerkt, zodat er altijd een versie is waarmee de bouwpartners uit de voeten kunnen. “Zowel het importeren en exporteren van IFC -bestanden, als de onderlinge communicatie tussen de partners, gaat goed met Adomi.”

Project Mercedes-Benz Den Haag

Een mooi voorbeeld van een effectieve samenwerking is het project ‘Mercedes-Benz Den Haag’. In opdracht van Ibelings van Tilburg architecten heeft LMV heeft het bestaande gebouw en de uitbreiding in een 3D BIM-model gevat. Hiermee kon de herontwikkeling van het pand goed inzichtelijk worden gemaakt. Naast het verzorgen van de aanvraag omgevingsvergunning hebben ze van Ibelings van Tilburg bijgestaan om te komen tot de aanbestedingstukken. Hierin waren zij onderdeel van het design-team

Beeld: Ronald Tilleman

Pilot voor europese showrooms

Het bestaande gebouw, naast de A4 in Den- Haag, is ingrijpend aangepast met als gevolg dat de flagshipstore van Mercedes-Benz er volledig nieuw uitziet. Zo is er een nieuwe grote showroom gecreëerd over drie verdiepingen aan de entreezijde, en aan de snelwegzijde is er een vier lagen hoge ‘showcase’ gerealiseerd. Het geheel is gebaseerd op de nieuwste huisstijl van Mercedes-Benz en dient als pilotproject voor alle showrooms in Europa. 

Uitdagend en belonend

Bij ieder project horen er uitdagingen, zo ook bij Mercedes-Benz Den Haag. Omdat het om een bestaand pand ging moest het nieuwe 3D-model volledig worden geconstrueerd uit bestaande 2D- tekeningen en -inmetingen. Dit proces voltrok zich in Adomi. Aan de buitenzijde waren er ontwerp uitdagingen, zoals de luifel en de showcase. Daarnaast kostte het nieuwe interieur de nodige engineering.

Deze uitdagingen werden verwerkt in een initieel plan, maar na de eerste indiening ervan werd op het laatste moment duidelijk dat Mercedes-Benz in Berlijn een nieuwe huisstijl ontwikkelde: MAR 2020. Omdat er in een vroeg stadium kon worden gemodelleerd in Adomi kon het volledig uitgewerkte ontwerp in twee maanden tijd aangepast worden naar de nieuwe huisstijl. De samenwerking tussen alle betrokken partijen leidde ertoe dat er nu een fraai resultaat staat.

Een nieuw geluid

Onze producten zijn uniek en eigenzinnig, daar zijn wij trots op. We genieten ervan om ze door middel van mooie video’s aan jullie te presenteren en uit te leggen. Daar waar de ogen regelmatig nieuwe ontwikkelingen zien, worden de oren sinds heden ook gestreeld met een uniek concept: parametrische muziek.  

In onze zoektocht naar muziek voor onze media-uitingen gingen wij de samenwerking aan met componist Xander Slikker, om een muzikaal product te realiseren dat in het verlengde staat van onze eigen producten. De uitkomst is een baanbrekend nieuw concept gebaseerd op onze eigen functionaliteiten. Zo is de muziek in lengte naadloos aan te passen naar onze wensen, zonder dat dit de luisteraar stoort. Dit flexibele component is uniek, en speciaal ontwikkeld door Xander en onze marketingafdeling.   

Het concept

Om Arkey Systems te voorzien van een nieuwe soundtrack onder de visuele presentaties werd een nieuw concept uitgedacht. Zo hadden we de wens dat de muziek door ons universeel te gebruiken is, dat het de aandacht van de luisteraar vasthoudt, en dat het een weerspiegeling is van onze activiteiten. Tevens diende de wens zich aan om de muziek flexibel aan te kunnen passen in lengte. Eigenlijk zochten wij een parametrisch component! 

Dit leidde tot de ontwikkeling van slimme muziek op basis van een uniek componentmechanisme. Dat maakt deze muzikale productie tot een letterlijke vertaling van onze producten. De verschillende unieke composities zijn niet alleen chronologisch inzetbaar, maar kunnen ook met elkaar gemixt worden. Dit leidt ertoe dat we voor elke omstandigheid een passende muzikale oplossing kunnen bieden. De combinatie tussen piano en natuurlijke instrumenten en de ruwe onbekende klanken van synthesizers en elektronische geluiden geven de muziek een uniek karakter.   

Situatie

In een bouwproject werk je samen met andere partijen, bijvoorbeeld in een BIM-proces. Een model van zo’n andere partij vormt geregeld het uitgangspunt voor het ontwerp dat jij in Adomi gaat maken. Adomi biedt je de mogelijkheid om dergelijke referentietekeningen en -modellen van verschillende types te importeren. Voorbeelden hiervan zijn het IFC- en het DWG-formaat.

Aangeleverde bestanden zijn vaak voorzien van een behoorlijke hoeveelheid informatie, maar als ontwerper bepaal jij natuurlijk welke informatie relevant is voor jouw deel in het proces. We bespreken een paar hulpmiddelen, waarmee Adomi je hierbij kan helpen.                            

Oplossing

Correctiestijl

Een ontwerp van een andere partij importeer je in een apart bestand, dat je via ‘Bestand > Referentietekening’ als referentie onder je eigen model kunt leggen. Met behulp van de optie ‘Stijlcorrectie’ zorg je ervoor dat de 2D-weergave van de volledige referentietekening in één kleur uitgevoerd wordt. Het kleurgebruik uit het oorspronkelijke model wordt dan overschreven. Kies bijvoorbeeld voor een lichtgrijze kleur om de referentietekening wat meer als achtergrond in te stellen, of een felle kleur als je wilt dat de referentietekening opvalt tussen je eigen ontwerp. Naast de lijnkleur is het ook mogelijk om de lijndikte te beïnvloeden, om zo bijvoorbeeld je eigen ontwerp te benadrukken ten opzichte van de referentiebestanden.

Informatiescheiding

Elementen zijn in DWG-bestanden vaak gegroepeerd. Tijdens het importeren van zo’n bestand, via ‘Bestand > Importeren’, kan via de knop ‘Mapping > Lagen en lijntypes’ per groepering ingesteld worden op welke laag deze groep elementen geplaatst moet worden. Het voordeel hiervan is dat je naderhand eenvoudig bepaalde groepen elementen in je tekening kunt uitschakelen, zodat het de belangrijke informatie niet in de weg staat en zodat Adomi ook niet op deze elementen snapt. Denk bijvoorbeeld aan voor jouw discipline niet relevante opmaak van het model. Het is mogelijk om de ingestelde laagtoewijzing op te slaan en opnieuw te gebruiken bij het importeren van modellen van dezelfde partij. Bij het importeren van IFC-modellen wordt deze informatiescheiding overigens automatisch toegepast

Selecteren en verbergen

In de tekening geïmporteerde componenten kun je met de hand verwijderen, of ook achteraf nog verbergen door ze bijvoorbeeld op een uitgeschakelde laag te plaatsen. Dat laatste doe je door de betreffende componenten te selecteren en in de optiebalk onder het tekenveld een laag in te stellen. De zichtbaarheid van lagen stel je in via ‘View > Zichtbare lagen’.